Travel StoriesΕλλάδα

‘Eνα ταξίδι στο ΄Αγιον Όρος

Με το που δένει το καραβάκι, «λυνόμαστε» εμείς οι επιβαίνοντες. Ο μοναχός που προπορεύεται, είχε ένα σαρδόνιο χαμόγελο  σε όλη την διάρκεια του ταξιδιού. Κουβέντα δεν έβγαλε, αλλά στο πρόσωπό του είχε εκείνο το χαμόγελο που δεν θες να συμπαθήσεις.

Εντάξει σκέφτηκα, η ιδέα μου θα είναι, ίσως να είμαι και ολίγον προκατειλημμένος μαζί τους, άσχετα που χρόνια έλεγα:«Στο όρος θα πάω μόνο όταν μέσα μου θα είμαι έτοιμος. Όταν μέσα μου θα έχω την ικανότητα, την ηρεμία και το σεβασμό που ορίζουν οι δικές τους παραδόσεις».

Από τον αριστερό του ώμο κρέμεται ένα μαύρο σακ βουαγιάζ, στο δεξί ένα κομποσκοίνι κοντά στο μισό μέτρο. Αλλάζει χέρι το κομποσκοίνι και με το ελεύθερο δεξί τώρα πια, αρπάζει την γάτα που έχασκε στο μαντράκι του λιμανιού και την πετάει στο νερό!!!

Το σύμπαν με δοκιμάζει σκέφτηκα. Ας κάνω τον ψύχραιμο, Δεν το είδα το σκηνικό. Άστο να περάσει, παντού υπάρχουν …λάθος άνθρωποι.

Είχα ξεμπερδέψει σχετικά εύκολα με τα διαδικαστικά, μια που η επίσκεψή μου δεν είχε τον χαρακτήρα του τουρίστα ή του προσκυνητή. Ήταν η «ανάγκη» της δουλειάς, να καταγράψω την επίσκεψη ενός ξένου επισκέπτη.

Πλατιά η θάλασσα, μα ακόμα πλατύτερη η ανοησία μερικών ανθρώπων. Που να σε «σώσει» μια λουρίδα γης ακόμα και αν είναι το «Περβόλι της Παναγίας».

Το περιβόλι της Παναγίας το λοιπόν, όπου απαγορεύεται η είσοδος στις γυναίκες πάνω από χίλια χρόνια. Από συστάσεως της Αθωνικής πολιτείας δηλαδή. Στις δε μονές δεν υπάρχουν ούτε θηλυκά ζώα.

Σύμφωνα με το άρθρο 186 του   Καταστατικού Χάρτου του Αγίου Όρους « η εις την χερσόνησον του Αγίου Όρους είσοδος των θηλέων κατά τα ανέκαθεν κρατούντα ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ». Η απαγόρευση αυτή κυρώνεται και ποινικά και η παράβασή της επισύρει ποινή φυλάκισης από δύο μήνες μέχρις ένα έτος.

Οι μόνες που εξαιρούνται από την απαγόρευση είναι οι γάτες καθώς και τα άγρια ζώα, γιατί οι μοναχοί αυτά δεν μπορούν να τα θέσουν υπό τον έλεγχό τους.

Παρόλες όμως τις απαγορεύσεις, υπάρχουν γυναίκες, ελάχιστες, που κατάφεραν και «παραβίασαν» το Άβατο !!!

Στον εμφύλιο μεταξύ 1946 – 1949 το Άγιο Όρος μη μπορώντας να κάνει διαφορετικά, χορήγησε άσυλο σε ομάδες χωρικών, ανάμεσα στους οποίους υπήρχαν και γυναίκες. Το 1953 η Μαρία Ποιμενίδου, ντυμένη άνδρας, κατάφερε να επισκεφτεί το Άγιο Όρος. Πριν από αυτήν, άλλες δύο κυρίες τα είχαν και εκείνες καταφέρει. Η Γαλλίδα δημοσιογράφος Μαρίζ  Σουαζί «τρύπωσε» το 1929 ντυμένη και αυτή άνδρας και παρέμεινε στο Όρος περίπου έναν μήνα. Γυρίζοντας στην πατρίδα της έγραψε το βιβλίο «Ένας μήνας με τους άνδρες του Αγίου Όρους» όπου περιγράφεται όσα εκείνη είχε δει και βιώσει. Το 1930, η πρώτη Ελληνίδα που αναδείχτηκε ‘’Μις Ευρώπη’’, η Αλίκη Διπλαράκου και αυτή μεταμφιεσμένη σε άνδρα, κατάφερε να παραβιάσει το Άβατο.

Αυτά σκεφτόμουν όσο περπατούσα από το παρελθόν στο παρόν, κυρίως για να ξεπεράσω το σοκ από την πράξη του … «άγιου πατέρα».

agionoros-21

Αυτόνομη Μοναστική Πολιτεία λοιπόν:

Χώρα: Ελλάδα/Πρωτεύουσα: Καρυές

Επίσημες γλώσσες: Ελληνικά

Πολίτευμα: Αυτοδιοίκητο τμήμα της Ελλάδας

Έκταση:1.228 km/Πληθυσμός: 2.416  

Νόμισμα: Ευρώ 

Οδηγούν από Δεξιά

Το όνομα Άγιον Όρος το πρώτο συναντούμε στον Βίο των μαρτύρων της Τιβεριούπολις του Θεοφύλακτου Αχρίδος, όπου διαβάζουμε: «τὸ πάλαι μὲν ἱερόν, νῦν δὲ ἃγιον ὃρος λεγόμενον καταλαμβάνει». Κατά το θεωρούμενο πρώτο Τυπικό που επικύρωσε ο Αυτοκράτορας Ιωάννης Τσιμισκής, ο Άθως καλείται απλώς «Όρος». Ίσως αυτή να ήταν η συνήθης τότε ονομασία του χώρου.

Η επικράτηση όμως του ονόματος «Άγιον Όρος» φαίνεται να έγινε κατά το πρώτο μισό του 12ου αιώνα, συγκεκριμένα σε χρυσόβουλο έγγραφο του Αυτοκράτορα Αλέξιου Α’ Κομνηνού προς την Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας το 1144, η οποία αναγνωρίζεται οριστικά και επίσημα και επιβάλλεται το νέο όνομα όπως αναγράφεται σε αυτό: «Εφεξής το όνομα του Άθω καλείσθαι Άγιον Όρος παρά πάντων». Σε μεταγενέστερα αυτοκρατορικά και άλλα έγγραφα αναφέρεται ως «Το Αγιώνυμον Όρος του Άθω».

agionoros-18

Μια βροχή άρχισε δειλά δειλά στην αρχή λες και είχαμε ραντεβού, να ξεπλύνει μα και να κάνει την ανάβαση ευκολότερη. Όταν ξεκίνησα την πορεία στο μονοπάτι που έτρωγε τις πέτρες, εκεί που τα κύματα στα γκρεμνά ξεσπούσαν, εκεί ο αέρας που γίνεται μουζικάντης, την ίδια ώρα που ο ίδιος αέρας σε περονιάζει και κάνει τα βήματα να μοιάζουν αγκάθια σε νωπό κρέας.

Στο μυαλό πηγαινοερχόταν εικόνες από τα παλιά που σε πολλά σημεία μοιάζουν τωρινά και μπερδευόταν με τις πληροφορίες που είχα συγκεντρώσει για τούτο τον τόπο, μη και πιαστώ «αδιάβαστος». Από τον Άθω, αρχηγό και ηγέτη των γιγάντων που τα έβαλαν με τους Ολύμπιους θεούς, να τον βλέπω να αστοχεί ο βράχος που πέταξε στον Ποσειδώνα, μέχρι το 411πχ και την απώλεια του στόλου του Σπαρτιάτη Επικλέους. Και από τις αναφορές της Ρωσικής παράδοσης όπου η ίδια η Θεοτόκος να εμφανίζεται στην περιοχή και οι κάτοικοι να ασπάζονται τον Χριστιανισμό έως το χρυσόβουλο του Αυτοκράτορα Βασιλείου του Α΄ το 885 που ο Άθως ορίστηκε ως αποκλειστικός τόπος διαμονής ασκητών αποκλειομένων οποιονδήποτε άλλων κοσμικών, ακόμα και ποιμένων ή γεωργών.

Είναι αλήθεια πως ο οδηγός του λευκού τζιπ που με ακολουθούσε ώρα, πρέπει να είχε πολύ υπομονή. Εγώ βυθισμένος στις σκέψεις μου, δεν είχα πάρει χαμπάρι.

Ο Μεθόδιος, με καταγωγή από την Κύπρο βρίσκεται στο Όρος πάνω από δέκα χρόνια. Ψηλός, ξερακιανός, με μια αγκαθωτή γενειάδα, να δείχνει την πορεία της σκιάς του, όταν ο ήλιος δεν είχε ντροπές.

-Αδερφέ μου μπες μέσα, δεν είναι για περπάτημα σήμερα…

Μπήκα με μεγάλη χαρά

– Προς τα πού πας, με ρώτησε.

-Στο Βατοπέδι, του απάντησα.

-Με την βοήθεια Του, μου αποκρίθηκε, θα γλυτώσεις την αλμύρα…

Το να γράψει κάποιος για το Άγιο Όρος, θέλει κουράγιο, γνώση και υπομονή και όσο προσεκτικός και να είναι όλο και κάτι θα ξεχάσει. Δυστυχώς ότι και να ξεχάσει θα είναι σημαντικό, γιατί ο τρόπος που έχει οργανωθεί αυτή η κοινωνία είναι τουλάχιστον άξιο προσοχής και μελέτης. Εγώ περιορίζομαι θα λίγα που μπόρεσα να δω, δεν φημίζομαι άλλωστε για την υπομονή μου…

Σύνταγμα

Σύμφωνα με το άρθρο 105 του Συντάγματος της Ελλάδας, το Άγιο Όρος αποτελεί «αυτοδιοίκητο τμήμα του Ελληνικού Κράτους». Διοικητικά τελεί υπό την εποπτεία του Κράτους και πνευματικά υπό την ανώτατη εποπτεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, εξ ου και δεν επιτρέπεται η μνημόνευση άλλου Επισκόπου πλην του Οικουμενικού Πατριάρχη.

Ιδιοκτησιακό καθεστώς

Από ιδιοκτησιακής άποψης το έδαφος της χερσονήσου του Άθω είναι αναπαλλοτρίωτο και κατανεμημένο μεταξύ των είκοσι Ιερών Μονών του. Σε καθεμιά από τις είκοσι αυτές εδαφικές περιοχές υπάρχουν και άλλα μοναστικά ιδρύματα (σκήτες, κελιά, καλύβες, καθίσματα και ησυχαστήρια), τα οποία αποτελούν εξαρτήματα των μονών. Επιπλέον, και η εκτός Αγίου Όρους ακίνητη περιουσία των μονών είναι “απολύτως αναπαλλοτρίωτος ως πράγμα θείω δικαίω”. Παρόλα αυτά με νόμο, ο οποίος καθορίζει και τις λεπτομέρειες, έχει επιτραπεί η εκποίηση ή η ανταλλαγή ακινήτων των μονών που βρίσκονται εκτός Αγίου Όρους, μόνον όμως για λόγους προφανούς ωφέλειάς τους, όπως όταν πρόκειται για απρόσοδα ακίνητα ή όταν με το τίμημα αντιμετωπίζεται σοβαρή ανάγκη της μονής.

Μοναστικά ιδρύματα

Τα Μοναστικά ιδρύματα του Αγίου Όρους διακρίνονται σε έξι τάξεις: τις Ιερές Μονές, τις Σκήτες, τα Κελιά, τις Καλύβες, τα Καθίσματα και τα Ησυχαστήρια.

Ιερές Μονές

Το Άγιο Όρος συνίσταται από είκοσι Ιερές Μονές. Σύμφωνα με την ιεραρχική τάξη οι Ιερές Μονές του Αγίου Όρους, καλούμενες και Αθωνικές, οι οποίες είναι αυτοδιοίκητες και διοικούνται σύμφωνα με τον εσωτερικό τους κανονισμό, τον οποίο ψηφίζουν οι ίδιες και εγκρίνει η Ιερά Κοινότητα, είναι οι εξής:

Χάρτης του Άθω

  1. Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας (963)
  2. Ιερά Μονή Βατοπεδίου (972)
  3. Ιερά Μονή Ιβήρων (976)[43]
  4. Ιερά Μονή Χιλανδαρίου (1197, Σερβική)
  5. Ιερά Μονή Διονυσίου (1375)
  6. Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου (12ος αιώνας)
  7. Ιερά Μονή Παντοκράτορος (1363)
  8. Ιερά Μονή Ξηροποτάμου (11ος αιώνας
  9. Ιερά Μονή Ζωγράφου (919, Βουλγαρική)
  10. Ιερά Μονή Δοχειαρίου (11ος αιώνας)
  11. Ιερά Μονή Καρακάλλου (1070)
  12. Ιερά Μονή Φιλοθέου (992)
  13. Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας (1363)
  14. Ιερά Μονή Αγίου Παύλου (11ος αιώνας)
  15. Ιερά Μονή Σταυρονικήτα (1542)
  16. Ιερά Μονή Ξενοφώντος (1070)
  17. Ιερά Μονή Γρηγορίου (14ος αιώνας)
  18. Ιερά Μονή Εσφιγμένου (11ος αιώνας)
  19. Ιερά Μονή Αγίου Παντελεήμονος (11ος αιώνας, Ρωσική)[44]
  20. Ιερά Μονή Κωνσταμονίτου (1086)

Ιερές Σκήτες

Οι δώδεκα Ιερές Σκήτες υπάγονται στη δικαιοδοσία ορισμένης Ιεράς Μονής και διακρίνονται σε κοινόβιες και ιδιόρρυθμες.

Σκήτη Τύπος Ιερά Μονή Εθνικότητα
Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Βογορόδιτσα) κοινόβια Αγίου Παντελεήμονος (Ρωσικού) ρωσική
Προφήτου Ηλιού κοινόβια Παντοκράτορος ελληνική
Τιμίου Προδρόμου κοινόβια Μεγίστης Λαύρας ρουμανική
Αγίου Ανδρέου κοινόβια Βατοπεδίου ελληνική
Αγίας Άννης ιδιόρρυθμη Μεγίστης Λαύρας ελληνική
Αγίας Τριάδος (Καυσοκαλυβίων) ιδιόρρυθμη Μεγίστης Λαύρας ελληνική
Αγίου Δημητρίου ιδιόρρυθμη Βατοπεδίου ελληνική
Τιμίου Προδρόμου ιδιόρρυθμη Ιβήρων ελληνική
Αγίου Παντελεήμονος ιδιόρρυθμη Κουτλουμουσίου ελληνική
Θεοτόκου (Νέα Σκήτη) ιδιόρρυθμη Αγίου Παύλου ελληνική
Αγίου Δημητρίου (Λάκκου) ιδιόρρυθμη Αγίου Παύλου ρουμανική
Ευαγγελισμού της Θεοτόκου ιδιόρρυθμη Ξενοφώντος ελληνική

Διαμονητήριο

Σύμφωνα με το  νόμο. “πας εισερχόμενος εν Αγίω Όρει, πλην των περιοίκων προσκυνητών, οφείλει να εμφανισθή τη Ιερά Επιστασία, όπως λάβη την άδειαν της επισκέψεως των μονών και εξαρτημάτων καθ’ όλου”. Πρόκειται για την υποχρέωση εφοδιασμού οποιουδήποτε επιθυμεί να επισκεφθεί το Άγιο Όρος με την ειδική άδεια εισόδου, διαμονής και επισκέψεως, γνωστή ως διαμονητήριο, από τα γραφεία προσκυνητών της Ιεράς Επιστασίας στη Θεσσαλονίκη και την Ουρανούπολη Χαλκιδικής. Η αξία του ειδικού ενσήμου, το οποίο οφείλει να είναι επικολλημένο επί του διαμονητηρίου, προκειμένου αυτό να έχει ισχύ, είναι σήμερα €25,00 για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς, €35,00 για τους ετερόδοξους Χριστιανούς και τους αλλόθρησκους και €10,00 για ειδικές κατηγορίες (όπως φοιτητές και οπλίτες).

agionoros-4

Μέσω
Φωτογραφίες, Κείμενο: Σπύρος Τσακίρης

Σπύρος Τσακίρης

ΣΠΥΡΟΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ: ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ-VIDEOGRAPHER Γεννήθηκε το 1962 στη Ζαχάρω Ηλείας. Από πολύ νωρίς άρχισε να ασχολείται με τη φωτογραφία. Από το 1987 εργάζεται στην εφημερίδα «Ελευθεροτυπία», καλύπτοντας όλα τα μεγάλα ελληνικά και διεθνή γεγονότα. Από το 1999 είναι υπεύθυνος του φωτογραφικού τμήματος της εφημερίδας (καθημερινό, κυριακάτικο φύλλο, www.enet.gr). Έχει καλύψει θέματα όπως: Εμφύλιος στη Βοσνία, 1o και 2ο Πόλεμο του Κόλπου, εμφύλιος στο Λίβανο, πτώση Σοβιετικής Ένωσης, γεγονότα στην Αλβανία, πτώση Τσαουσέσκου στη Ρουμανία, Κοσσυφοπέδιο '89, εμφύλιος στη Ρουάντα, πείνα στην Αφρική, Κούρδοι, τον βομβαρδισμό του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία, καθώς και τα γεγονότα στην Παλαιστίνη και στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Πέρα από την επικαιρότητα, έχει φωτογραφήσει σε χώρες όπως: Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ιορδανία, Συρία, Σαουδική Αραβία, Αρμενία, Τανζανία, Κένυα, Νότιος Αφρική, Αίγυπτος, Κύπρος, Ολλανδία, Βέλγιο, Ουγγαρία, Αυστρία, αποτυπώνοντας τη διαφορετικότητα της ανθρώπινης δραστηριότητας και την παρουσία της στο περιβάλλον. Παράλληλα, έχει συνεργαστεί με το διεθνή τύπο, με το γαλλικό πρακτορείο IMAPRESS και το γερμανικό ACTION PRESS. Θέματά του έχουν δημοσιευθεί στα μεγαλύτερα ελληνικά και ξένα περιοδικά, όπως «ΓΑΙΟΡΑΜΑ», «Flame of Life», «ΔΙΦΩΝΟ», ελληνικό και ισπανικό «National Geographic», “STERN”, “TIME”, “PARIS MATCH”, “NEWSWEEK” κλπ. Από το 2009 είναι μέλος του IEPA (International Environment Photographers Association). Επίσης είναι μέλος της ΕΣΗΕΑ και της ΕΦΕ (Ένωση Φωτορεπόρτερ Ελλάδας). Φωτογραφίες του βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές, σε διεθνή μουσεία. Επίσης φωτογραφία του βρίσκεται στην παγκόσμια συλλογή για τις καλύτερες φωτογραφίες του αιώνα που πέρασε. Έχει λάβει μέρος σε ομαδικές και ατομικές εκθέσεις. Έχει ολοκληρώσει μεγάλα projects με θέματα «Τα παιδιά μπροστά στο νέο αιώνα», «Οι άνθρωποι του τύπου στην Ελλάδα», «Ψαράδες», «Άνθρωπος και Περιβάλλον». Ασχολείται παράλληλα με τη σκηνοθεσία multimedia και ντοκιμαντέρ. Έχει ολοκληρώσει τέσσερα ντοκιμαντέρ. Συγκεκριμένα τα μικρού μήκους «Vrooom» 32΄, «Μπαϊάσα – Βοβούσα» 17΄ και «Ο Θησαυρός της Λιμνοθάλασσας» 17΄, το οποίο και βραβεύθηκε το 2003 από το National Geographic και προβλήθηκε στο φεστιβάλ ECOCINEMA 2003. Επίσης το ντοκιμαντέρ, μεγάλου μήκους «Flamingo» 90΄, μία μουσική ταινία με τους Πυξ Λαξ που κυκλοφόρησε στην αγορά με τη μορφή DVD. Ακόμη, για λογαριασμό της εφημερίδας «Ελευθεροτυπία» σκηνοθέτησε το 2014 το ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους «ΟΙ ΜΕΡΕΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ». Σήμερα συνεργάζεται με μεγάλα ελληνικά και διεθνή ειδησεογραφικά ΜΜΕ και διδάσκει σε σεμινάρια και δυναμικά workshops, δίνοντας έμφαση στα multimedia. Δημιούργησε την ιστοσελίδα www.carnetdevoyage.gr και εργάζεται ως Φωτογράφος του Προέδρου της Βουλής, στο Ελληνικό Κοινοβούλιο. Τέλος, συνεχίζει να δημιουργεί ντοκιμαντέρ με ενδιαφέρουσες ιστορίες. https://www.instagram.com/tsakiris.photography/ Spyros Tsakiris Photography|Facebook/ tsakirisphotographer@gmail.com

Σχετικά Άρθρα

Back to top button